Ngày Tết, người quê lo đủ thứ. Dĩ nhiên là phải có bánh chưng, bánh tét, có rượu thịt, dưa hành. Nhưng không có hương trầm thì chưa phải là Tết, bố tôi bảo thế.
Mỗi lần nhắc đến Tết, bao kỉ niệm tuổi thơ lại ùa về trong tôi. Có bao điều để thương, để nhớ, để hoài niệm về một thời xa lắc xa lơ nhưng vẫn còn đọng mãi trong trí nhớ của những tháng năm trẻ tuổi trong vòng tay yêu thương của mẹ, trong tình quê hương sâu lắng, mặn nồng. Trong sâu thẳm miền ký ức, vẫn thoảng nghe ngọt ngào, êm ái mùi vị của quê hương xứ sở.
Đó là vị cay nồng của dưa hành, mùi tỏi lá rất đặc trưng rắc trên đĩa cải bẹ xào miến dong, mùi bát miến gà nóng hổi quyện theo làn khói mỏng quyến rũ cái bụng lúc nào cũng thèm ăn của con trẻ…
Còn mùi vị này nữa, nó khiến cho lũ trẻ chúng tôi phấp phỏng ngóng chờ và reo vui khi được bố mẹ mặc cho quần áo mới. Đó là mùi thơm của vải dệt bằng lụa tơ tằm còn nguyên lần hồ. Lòng tôi sung sướng, lâng lâng, cứ lâu lâu lại đưa ống tay hay bắt vạt áo lên ngửi ngửi cái mùi mơ ước quyện trong hương trầm tỏa ngát đường quê.
Hình ảnh những bó hương tăm đỏ rực trên nền xanh cây cỏ ven đường cùng nhịp lao động hối hả trở thành những điều bình dị, gần gũi những ngày cận Tết. Ảnh: TL
Hương trầm! Hương vị ấn tượng nhất ngày Tết ở quê tôi bởi nó lan tỏa khắp mọi nhà, tràn ra cả ngoài đường, quất quít chân người đi chơi Tết, vương vít cả trên cành cây, bụi cỏ. Nó còn thơm tận bờ đê đầu làng, phảng phất ra bãi sông chiều cuối năm người đi tảo mộ.
Nó đã ngát thơm từ trước đó, từ hôm 23 tháng Chạp tiễn ông Táo về trời. Và rồi nó cứ lan tỏa, sưởi ấm không khí làng quê suốt những ngày giáp Tết giá rét cho đến tận ra Giêng, qua Tết Nguyên tiêu.
Đấy là hương vị theo suốt cuộc đời tôi, để mỗi lần Tết đến Xuân về lại thấy lòng mình nao nao khôn tả.
Tôi gọi đấy là hương vị quê nhà. Mỗi lần qua ngõ nhà ai, phảng phất hương trầm trong gió thoảng bỗng thấy nhớ quê da diết, nhớ những cái Tết thuở thiếu thời.
Tháng Chạp về trong cái rét cắt da cắt thịt. Đấy cũng là thời điểm người dân quê bắt đầu nói đến nhiều và lo nhiều về Tết. Tết vui nhưng cũng mệt bởi Tết quê nghèo của một thời rơm rạ, rêu phong.
Ngày Tết, người quê lo đủ thứ. Dĩ nhiên là phải có bánh chưng, bánh tét, có rượu thịt, dưa hành. Nhưng không có hương trầm thì chưa phải là Tết, bố tôi bảo thế.
Đầu tháng Chạp, ông cụ đã chuẩn bị cho việc làm hương. Công việc tuy không vất vả nhưng đòi hỏi sự cầu kì, tỉ mỉ, khéo léo.
Hương trầm từ bao đời nay đã gắn bó với người dân xứ Nghệ quê tôi, bởi nơi đây mới có loài cây tự nhiên với bộ rễ có khả năng chắt chiu, ấp ủ được từ đất quê cái hương vị đặc biệt. Đó là cây hương bài, rễ của nó thơm ngọt ngào quyến rũ, là thứ nguyên liệu quan trọng nhất để làm nên bột hương trầm.
Ngoài rễ cây hương bài còn có các thảo dược khác như quế chi, thảo quả, đại hồi và cả bã mía nữa. Bã mía tuy đóng vai trò làm chất “độn” nhưng cũng góp phần tăng thêm vị ngọt của mùi hương.
Những nguyên liệu ấy được chuẩn bị từ đầu tháng Chạp, đón ngày nắng mà phơi sấy. Mía róc vỏ, cắt khúc bằng lóng ngón tay, chẻ nhỏ. Khi tất cả đã khô khén thì cho vào cối đá giã thành bột.
Chu hương (chân hương) làm từ cây giang, tre, nứa nhưng tốt nhất vẫn là giang. Chu giang dẻo, đốt lên cây hương sẽ cháy đều đến tận chân hương, tàn hương thì uốn cong hoặc xoắn vòng mà không gãy ngang bất chợt.
Giấy quấn hương là giấy dó mang đậm hồn Việt, vừa mỏng vừa dai. Tất cả những thứ nguyên liệu ấy, như một lẽ tự nhiên, hợp mối lương duyên làm nên sản phẩm truyền đời từ ông cha cho tới bây giờ.
"Vẫn còn đây những lời ru
Vờn bay phảng phất cho dù tháng năm
Tổ tiên một nén nhang trầm
Nối dòng máu đỏ âm thầm thiết tha".
Trong tôi vẫn vang vọng âm hưởng của câu ca dao ngày nào khi được ngồi bên bố tập quấn hương mỗi mùa Tết đến.
Lời bài ca sâu lắng, giọng người đọc nhẹ nhàng, ấm trầm, quyện trong hương vị ngan ngát, dịu ngọt lan tỏa khắp gian nhà của cây nhang đầu tiên bố vừa đốt thử.
Và cứ thế, theo thời gian, biết bao thứ nhạt phai, còn lại trong kí ức hương vị ấp ủ, chắt chiu từ đất quê, từ tinh túy ngàn đời của xứ sở.
Tôi miên man trong mùi hương quyến rũ, tôi mơ màng trong làn khói mỏng như sương. Hương trầm ơi, ta nhớ! Nhớ một thời xa.
NGUYỄN DUY XUÂN
Đăng báo Thế giới tiếp thị: https://thegioitiepthi.vn/huong-tram-xu-nghe-191280.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét